Nếu theo dõi các tin tức về bàn phím HE đủ lâu bạn có thể nhận ra hầu hết các mẫu bàn phím HE trên thị trường hiện tại đều có thể thay thế switch HE tương thích nhưng ở giai đoạn đầu, hệ thống switch HE bị phân hóa khá nhiều và việc thay thế switch không tương thích có thể dẫn đến nhiều vấn đề. Nhẹ thì switch không nhận, còn nặng thì hỏng hoàn toàn cảm biến Hall trên bàn phím bởi khác biệt về từ thông cũng như giới hạn phần cứng đến từ cảm biến. Vậy bạn cần lưu ý gì trước khi mua bộ switch nam châm mới toanh cho bàn phím HE của mình?

Các hệ switch nam châm trên bàn phím HE

Dựa trên cấu trúc và khả năng tương thích, switch nam châm được phân thành ba loại chính:

• Hệ Gateron 1.0
• Hệ Gateron 2.0
• Hệ RESHA

Hệ switch Gateron 1.0

Đây là hệ switch Gateron HE đầu tiên và cũng là tiêu chuẩn hiện tại dành cho switch nam châm cũng như bàn phím HE sử dụng. Đặc trưng của dòng switch này có nam châm hình trụ tròn được đặt trên pole (bộ phận giữa stem) của switch nhằm đưa nam châm xuống gần vị trí cảm biến Hall nhất, giảm thiểu sai số do từ thông của các nam châm xung quanh cũng như yếu tố bên ngoài như nhiệt độ, độ ẩm,...

Dù được Gateron giới thiệu đầu tiên nhưng hệ switch này được ứng dụng rộng rãi và trở thành chuẩn chung để các hãng sản xuất gaming gear thiết kế bàn phím, trong đó công lớn nhất có thể kể đến Wooting. Từ lúc ra mắt chiếc bàn phím Wooting One đầu tiên, đến nay Wooting vẫn sử dụng hệ thống switch nam châm Gateron 1.0 nên nhiều nhà sản xuất switch, kể cả Gateron cũng ưu ái sản xuất switch dựa trên tiêu chuẩn này bởi cộng đồng và game thủ chuyên nghiệp sử dụng hệ switch này rất nhiều.

Hệ switch Gateron 2.0

Thế hệ tiếp theo của switch nam châm Gateron được giới thiệu không lâu sau đó với cải tiến êm hơn, nhấn ổn định hơn nhờ cơ chế Dual-rail đặc trưng. Hệ switch này ban đầu được các nhà sản xuất nhỏ ứng dụng bởi chi phí thấp nhưng độ chính xác cao như Arbiter Studio, Yuki Aim, Keychron,... Loại switch hệ 2.0 vẫn sử dụng nam châm đặt tại pole của stem nhưng thay vì một nam châm hình trụ trò, Gateron 2.0 sử dụng nam châm hình vuông với cực ngược lại so với Gateron 1.0.

Gateron giới thiệu dòng switch này như một sản phẩm thay thế cho 1.0 bởi nhiều nhà sản xuất khác đã sao chép hệ switch này. Rõ ràng Gateron tham vọng, họ muốn độc quyền thị trường switch nam châm để làm chủ cuộc chơi nhưng người dùng thích sự đa dạng hơn, do đó switch Gateron 2.0 dần dần chìm vào quên lãng bởi hệ switch này có rất ít lựa chọn, tất cả đều đến từ Gateron.

Hệ switch RESHA

Cũng là một nhà sản xuất muốn đi tắt đón đầu, RESHA vốn nổi tiếng với những chiếc switch quang học trên bàn phím cũng như switch chuột, và nhiều tin đồn chỉ ra rằng họ cũng là đơn vị gia công switch quang học cho Razer nhưng điều đó chưa được xác nhận. Khi bước vào cuộc chơi bàn phím HE, RESHA cũng mang đến cộng đồng hệ switch nam châm tự phát triển của hãng với đặc trưng là nam châm đặt lệch tâm thay vì đặt tại pole như Gateron. Thiết kế này giúp switch RESHA vẫn giữ được cấu trúc pole dài chạm đáy như switch cơ nhằm tạo âm thanh bottom out phấn khích hơn. 

Thời gian đầu chỉ có DrunkDeer sử dụng switch của RESHA trên các sản phẩm DrunkDeer Gen-1 như A75, G65, G60,... bởi chi phí thấp nhưng hiệu năng cao và ổn định. Gần đây nhất có Pulsar cũng sử dụng switch RESHA trên mẫu bàn phím esport Pulsar eS HE 70. Nhưng xét qua lại hầu như không nhiều nhà sản xuất bàn phím HE hiện tại sử dụng switch hệ này. Nguyên nhân theo nhà Xanh đoán có thể do không nhiều nhà sản xuất switch mặn mà với hệ switch này khiến hệ sinh thái gần như không tồn tại, và hiện tại chỉ duy nhất RESHA vẫn duy trì sản xuất dòng switch này.

Điều gì xảy ra khi bạn gắn nhầm switch mạch này lên mạch khác?

Trường hợp 1: gắn lên mạch phím cơ

Nếu bạn gắn switch nam châm lên mạch phím cơ, chẳng có gì xảy ra cả. Tất nhiên mạch sẽ không nhận phím vì không nhận được dòng điện đi qua lá đồng cũng như chẳng đọc được từ thông của nam châm. Nói chung tình huống này chẳng có gì xảy ra, cũng như không có gì nguy hiểm cả.

Trường hợp 2: gắn nhầm hệ mạch

Đây là lỗi khá phổ biến ở thời kỳ Gateron duy trì song song hai hệ mạch 1.0 và 2.0. Theo kinh nghiệm từ nhà Xanh cũng như nghe các phản hồi từ cộng đồng mạng, khi bạn thay nhầm switch mạch Gateron 1.0 sang mạch 2.0 sẽ làm hỏng cảm biến Hall bởi từ thông quá lớn khiến cảm biến Hall trên mạch bị hỏng. Vì thế rất nhiều trường hợp sau khi thay switch, các bàn phím HE dùng mạch Gateron 2.0 bị hư hoàn toàn phím tại vị trí mới thay switch vì bạn đã gắn nhầm switch cho mạch Gateron 1.0.

Còn trường hợp gắn nhầm switch trên hệ mạch RESHA nhà Xanh nhận được rất ít thông tin, có vẻ vẫn an toàn và mạch chỉ đơn giản không nhận phím.

Hiện nay các hãng sản xuất bàn phím HE đều sử dụng phiên bản cảm biến Hall và firmware mới tương thích với cả switch nam châm cực Bắc/cực Nam của Gateron nên vấn đề tương thích đã được giải quyết. Tuy nhiên với những bạn sử dụng bàn phím với mạch cũ hoặc nhà sản xuất không đề cập đến vấn đề này, bạn nên hỏi kỹ nhà sản xuất cũng như chọn bộ switch phù hợp trước khi tiến hành thay thế.

Kết luận

Trải qua quá trình phát triển từ một nền tảng switch giá cao ít người biết đến, nhờ sự nỗ lực của các nhà sản xuất cũng như cộng đồng nhằm khai thác tối đa tiềm năng của loại switch này, các game thủ đã có những mẫu bàn phím HE tốt để chơi game cũng như hệ thống switch nam châm đa dạng để bạn cá nhân hóa cho bàn phím của mình. Tuy sự phân mảnh khiến việc thay thế switch trở nên rủi ro khi bạn thiếu kiến thức nhưng không sao, hiện tại các nhà sản xuất cũng như chính Gateron đều quay về một chuẩn chung hệ Gateron 1.0 cũng như các mạch hỗ trợ switch cực Bắc/Nam đã trở nên phổ biến hơn, hạn chế những rủi ro khi thay thế switch.

Xem thêm những mẫu bàn phím HE hiện có tại Phong Cách Xanh.